HAI CÂY PHONG - Ai-ma-tốp

II/- Phân tích:
1. Làng Ku-ku-rêu:
@ Ngôi làng hiện lên rất thơ mộng, có núi, có thảo nguyen, có âm thanh của khe nước ào ào, có màu sắc.
Bức tranh phong cảnh được đan cài hì hòa giữa động và tĩnh.
2. Hình ảnh hai cây phong:
@ Hai cây phong như những ngọn hải đăng đặt trên núi.
@ - Dẫn đường về làng
- Khẳng định vai trò không thể thiếu của chúng đối với những người đi xa về làng.
- Thể hiện niềm tự hào của đan làng về hai cây phong.
@ - Miêu tả đặc điểm hai cây phong qua tiếng nói riêng và tâm hồn riêng của chúng kết hợp với hình ảnh so sánh
2. Hai cây phong và kí ức tuổi thơ:
@ Tuy hai cây phong để lại cho người kể chuyện ấn tượng khó quên về một thời thơ ấu, nhưng đoạn sau mới thực sự làm cho cả người kể chuyện lẫn bọn trẻ ngây ngất.

@ - Hai cây phong - những nét phác thảo của một hoạ sĩ :
- Hai cây phong ''khổng lồ'' với các ''mắt mấu'', các ''cành cao ngất, cao đến ngang tầm canh chim bay'', với ''bóng râm mát rượi'', với động tác ''nghiêng ngả đung đưa như muốn chào mời'' tô điểm cho bức phác hoạ ''hàng đàn chim... chao đi chao lại'' bên trên ấy.
- Bức tranh hiển hiện với ''chân trời xa thẳm'', ''thảo nguyên hoang vu'', ''dòng sông lấp lánh'', ''làn sương mờ đục'', và lọt thỏm giữa không gian bao la ấy là ''chuồng ngựa của nông trang'' trông bé tí teo.
Bức tranh còn được tô màu: ''nơi xa thẳm biêng biếc của thảo nguyên'', ''chân trời xa thẳm biêng biếc'', ''làn sương mờ đục, ''những dòng sông lấp lánh... như những sợi chỉ bạc''... càng làm tăng thêm chất ''bí ẩn đầy sức quyến rũ'' của những miền đất lạ


3.Hai cây phong và thầy Đuy-sen:
@ - Hai cây phong chiếm vị trí độc tôn lôi cuốn sự chú ý, làm cho ''say sưa ngây ngất'' và khơi nguồn cảm hứng cho người kể chuyện. (cả độ dài văn bản của mạch kể này). Một nguyên nhân nữa là hai cây phong gắn với tình yêu quê hương da diết.
- Hai cây phong là nhân chứng của câu chuyện hết sức xúc động về Đuy-sen - người thầy đầu tiên và cô bé An-tư-nai gần bốn mươi năm về trước mà người kể chuyện gần đây mới được biết: Chính thầy Đuy-sen đã đem hai cây phong về trồng trên đồi cao này cùng với cô bé An-tư-nai và thầy đã gửi gắm ở hai cây phong non ước mơ, hi vọng những đứa trẻ nghèo khổ, thất học như An-tư-nai sau này sẽ lớn lên, ngày càng được mở mang kiến thức và trở thành những con người hữu ích.
@ Trong ''bức tranh'' bằng ngôn từ ấy, chúng ta còn nghe thấy rất nhiểu âm thanh chiếm vị trí khá lớn với tiếng lá reo'', ''tiếng rì rào theo nhiều cung bậc'', ''reo vù vù''... Hai cây phong còn được tả cả bằng trí tưởng tượng và bằng tâm hồn của người nghệ sĩ: Người kể chuyện ''cảm biết được chúng tuy không nhìn thấy chúng; chúng ''có tiếng nói riêng và hẳn phải có một tâm hồn riêng''; có khi chúng như ''thì thầm thiết tha nồng thắm'', có khi chúng ''bỗng im bặt một thoáng, rồi khắp lá cành lại cất tiếng thở dài một lượt như thương tiếc người nào''... Hai cây phong được nhân cách hoá cao độ, hết sức sinh động.