SÔNG NÚI NƯỚC NAM - Lý Thường Kiệt

A- SÔNG NÚI NƯỚC NAM
( Lý Thường Kiệt)
I- Khái quát văn bản:
1- Đọc Văn bản: sgk/62.
2- Tìm hiểu chú thích:
a. Tác giả: Lý Thường Kiệt (?)
- Danh tướng đời vua Lý Nhân Tông. Có công rất lớn trong quá trình dựng nước và giữ nước của dân tộc.
b. Tác phẩm:
- Thể loại: Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
c. giải nghĩa từ khó: sgk/64

II- Đọc hiểu chi tiết văn bản:
1- Hai câu đầu:
- Nam quốc: nước Nam.
- sơn hà: núi sông.
- Nam đế: Vua nước Nam-> thể hiện ý thức độc lập, bình đẳng; chứng tỏ rằng nước Nam có vua, có chủ, không lệ thuộc.
- cư: ở, xử lý công việc.
- Tiệt nhiên: rõ ràng, khẳng định không thể khác.
- định phận: phần đất được giới hạn rõ ràng.
- thiên thư: sách trời.
-> Sông núi nước Nam, vua Nam ở giới phận đó đã được định rõ ràng ở sách trời.
=> Nước Nam là của người Nam chân ý này là sự thật hiển nhiên. Tạo hóa tự nhiên vĩnh hằng đã công nhận như vậy.
2- Hai câu cuối:
- Nghịch lỗ: tàn ngược.
- xâm phạm: chiếm giữ bất hợp pháp.
- thủ bại hư: đón lấy, chuốc lấy sự thất bại.
-> lũ giặc tàn ngược trái mệnh trời, sách trời dám đến xâm lược một đất nước có chủ quyền.
- cớ sao: câu hỏi lột trần bản chất trái nghĩa, vô đạo lý của bọn phong kiến phương Bắc đã ỷ mạnh cậy lớn để xâm lược, áp bức ta. Nhưng chúng sự nhận được sự thất bại.
-> Lời cảnh cáo đanh thép, kiên quyết.
=> Bài thơ là bản TNĐL đầu tiên của dân tộc ta. Bài thơ mang màu sắc chính luận sâu sắc. Khẳng định sức mạnh vô địch của quân và dân ta trong cuộc chiến đấu bảo vệ chủ quyền đất nước.
* Ghi nhớ: sgk/65
B- PHÒ GIÁ VỀ KINH
( Trần Quang Khải)
I- Khái quát văn bản:
1- Đọc Văn bản: sgk/65.
2- Tìm hiểu chú thích:
a. Tác giả: Trần Quang Khải
(1241- 1294)
- là tướng võ kiệt xuất có công rất lớn trong hai cuộc kháng chiến chống quân Nguyên Mông.
- là người có những vần thơ sâu xa lý thú.
b. Tác phẩm:
- Hoàn cảnh sáng tác: năm 1285.
- Thể loại: Ngũ ngôn tứ tuyệt Đường luật.
c. giải nghĩa từ khó: sgk/67

II- Đọc hiểu chi tiết văn bản:
1. Hào khí chiến thắng xâm lược
- Hai chiến thắng:
+ Chương Dương cướp giáo giặc.
+ Hàm Tử bắt quân thù.
-> Hai trận thắng lớn góp phần xoay chuyển thế trận, tạo điều kiện cho việc hộ giá đưa hai Vua trở về kinh thành.
- Động từ mạnh: cướp, bắt đặt đầu câu liên tiếp, địa danh nổi tiếng, đối xứng câu về thanh ,nhịp ý, khoẻ hùng tráng.
-> Lời thơ ngắn gọn, ý dồn nén, súc tích hàm chứa biết bao tâm trạng mừng vui phấn chấn của tác giả- vị tướng chỉ huy đầy mưu lược góp công đầu trong chiến thắng này.
=> Tái hiện không khí chiến thắng oanh liệt của dân tộc ta trong cuộc đối đầu với quân giặc. Phản ánh sự thất bại thảm hại của kẻ thù.
2. Khát vọng thái bình của dân tộc:
Thái bình nên gắng sức
- Xây dựng đất nước thời bình.
-> Chúng ta cần tập trung hết công sức vào việc xây dựng đất nước giàu mạnh,không nên quá say sưa với chiến thắng.
Non nước ấy ngàn thu
- Chuộng hoà bình.
- Hi vọng vào tương lai tươi sáng.
-> Tin ở sức mạnh dựng xây của dân tộc.
=> Bài thơ thể hiện sâu sắc bản lĩnh, tinh thần của người Việt “Hào khí Đông Á ”.