CHIẾC LÁ CUỐI CÙNG - O. Hen-ri

I. Đọc – Tìm hiểu chung:
1- Tác giả: O Hen-ri (1862 – 1910) là bút danh của Uy-li-am Xít-ni Po-tơ, nhà văn viết truyện ngắn nổi thiếng đầu thế kỷ XX của Mĩ.
Truyện ngắn của ông nổi tiếng với những cốt truyện độc đáo có cách kết thúc bất ngờ cùng đảo ngược hai tình huống song song.

2- Tác phẩm:
3- Bố cục đoạn trích:
@ Có thể chia thành 3 đoạn:
-“Khi hai người lên gác…táng đá”: cụ Bơ-men và Xiu lên gác thăm Giôn-xi. Hai người lo sợ nhìn những chiếc lá cuối cùng trên dây thường xuân ngoài cửa sổ.
-“Sáng hôm sau…Thế thôi” Hai ngày đã trôi qua, chiếc lá cuối cùng vẫn không rụng và Giôn-xi đã qua cơn nguy hiểm.
-Còn lại: Xiu kể cho Giôn-xi đang bình phục về cái chết bất ngờ của cụ Giôn-xi.

II/- Phân tích:
1. Nhân vật Giôn-xi:
@ Giôn-xi là một cô gái trẻ, một hoạ sĩ trẻ. Cô đang bị sưng phổi nặng. Bệnh tật và nghèo túng khiến cô chán nản, thẫn thờ mở to cặp mắt nhìn tấm mành mành xanh đã kéo xuống.
@ Tâm trạng thường gặp ở những người ít nghị lực khi gặp bệnh tật và khó khăn. Chính trong tâm trạng chán nản và mỏi mệt, thất vọng ấy, cô lại gắn sự kéo dài sự sống của mình với những chiếc lá rụng trên dây thường xuân.
@ Đó là những suy nghĩ xuất hiện từ một cô gái yếu đuối, bệnh tật, ít nghị lực, thật ngớ ngẩn và đáng thương.
@ Tàn nhẫn, thờ ơ, chán chường không phải là bản tính của cô mà do bệnh nặng, do thiếu nghị lực gây nên. Cô đã sẵn sàng đón đợi lúc mình lìa đời như chiếc lá cuối cùng lìa cành.
@ Chiếc lá cuối cùng vẫn còn, điều đó làm Giôn-xi ngạc nhiên. Cô nằm nhìn chiếc lá hồi lâu, rồi đòi ăn  hoàn toàn qua cơn nguy kịch.
@ Cái quyết định cho sự thay đổi tâm trạng đó là khâm phục sự gan góc, kiên cường của chiếc lá. Bên cạnh đó là sự chăm sóc tận tình của Xiu.
@ Người ta có thể tự chữa bệnh cho mình bằng nghị lực, tình yêu cuộc sống, bằng sự đấu tranh và chiến thắng bệnh tật.
@ Câu chuyện thêm gợi mở, thêm dư ba để người đọc để người đọc cùng bâng khuâng tiếc nhớ và cảm phục một lão nghệ sĩ, một con người. Cũng có thể để cho Giôn-xi khóc, Giôn-xi cùng Xiu đi thăm mộ cụ Bơ-men…Nhưng cao tay hơn cả là cứ để Giôn-xi im lặng, cho sự cảm động thật sâu xa, thấm thía, thấm vào tâm hồn cô và tâm hồn người đọc.
2.Tình cảm của Xiu:
@ Vì lo cho bênh tật và tính mạng của Giôn-xi, vì nhớ đến ý định sẽ chết cùng chiếc lá cuối cùng của bạn. Vì biết nói gì nữa đây, khi cứ theo chiều hướng này thì chỉ đêm tới lá thường xuân sẽ rụng hết – và tất nhiên Giôn-xi sẽ khó qua khỏi. Họ không dám làm Giôn-xi nản lòng thêm.
@ Tất nhiên, Xiu cũng như Giôn-xi chưa hề biết chiếc lá cuối cùng là giả. Vì khi Giôn-xi thều thào ra lệnh kéo mành thì Xiu làm theo một cách chán nản và Xiu cũng tỏ ra hết sức ngạc nhiên: Ô kìa!
@ Xiu hết sức quan tâm lo lắng cho Giôn-xi nên không muốn em tuyệt vọng khi chứng kiến chiếc lá cuối cùng đã rụng mất và hết sức vui mừng khi thấy chiếc lá vẫn còn.
@ Khi nghe lời nói tuyệt vọng thấm đẫm buồn rầu của Giôn-xi thì Xiu vừa nói những lời an ủi tha thiết, vừa cúi khuôn mặt hốc hác xuống gần gối bạn, mong bạn hãy cố sống. Nhưng trong lòng Xiu, cô càng lo lắng và bất lực hơn vì không biết phải làm gì mới có thể cứu được bạn mình.
@ Chứng tỏ Xiu đã vất vả chăm sóc và lo lắng cho Giôn-xi như thế nào.
@ Tình cảm chân thành và yêu thương tha thiết của một người bạn tốt.

3. Cụ Bơ-men và kiệt tác Chiếc lá cuối cùng:
@ Suy luận:
-Thương yêu, lo lắng cho Giôn-xi.
-Nảy sinh ý định vẽ bức tranh.
@ Cụ đã một mình vẽ trong trận mưa vùi dập và những cơn gió phũ phàng kéo dài suốt cả đêm . Đó là sự hi sinh thầm lặng nhưng cao cả để đem lại niềm tin trong cuộc sống cho đồng loại.
@ Con người có tình yêu thương và sự hi sinh cao cả.
@ -Đó là một tác phẩm hội hoạ.
-Giống thật cuống lá màu xanh sẫm, đến rìa lá hình răng cưa nhuốm màu vàng úa đến hai hoạ sĩ chuyên nghiệp như Giôn-xi và Xiu đều không nhận ra.(Tuy nhiên không phải giống thật là đẹp)
-Góp phần cứu sống môt sinh mạng.
-Nó được tạo nên bởi sinh mạng của một nghệ sĩ.
@ Mất cả cuộc đời, sinh mạng.

@ Một nghệ sĩ chân chính trong quy luật nghiệt ngã của sáng tạo nghệ thuật.
4. Nghệ thuật đảo ngược tình huống hai lần:
@ Đối với Giôn-xi, ai cũng tưởng cô sẽ chết vì bện nặng, nghèo túng, chán đời… nhưng cô lại dần dần khỏi bệnh và khoẻ mạnh. Đối với cụ Bơ-men, tuy nghiện rượu nhưng khoẻ mạnh bỗng cảm lạnh, sưng phổi rồi qua đời.
@ Đều gắn với bệnh sưng phổi và chiếc lá cuối cùng. Giôn-xi bị sưng phổi nhưng vì chiếc lá mà hồi phục; cụ Bơ-men vì chiếc lá mà bị sưng phổi rồi chết.
@ Gây sự bất ngờ và tạo sự hấp dẫn cho truyện.